Dù ghi nhận có sự hồi sinh và tăng trưởng đáng kể về sản lượng và giá, nhưng ngành mía đường Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức.
Mía đường đang trở thành ngành hàng chủ lực của tỉnh Gia Lai. Trước áp lực cạnh tranh đòi hỏi địa phương phải xây dựng chuỗi giá trị mía đường đủ mạnh.
Chị Lê Thị Nhâm, Phó Giám đốc Công ty Tiến Ngân (TP. Hòa Bình) luôn trăn trở làm sao để mở rộng thêm thị trường, tìm đầu ra cho cây mía đường.
Các nhà máy Brazil đã sản xuất 2,25 triệu tấn mía đường trong nửa đầu tháng 10, tăng 22% so với thời điểm này một năm trước.
Lo ngại thiếu hụt nguyên liệu sản xuất, doanh nghiệp mía đường ứng phó ra sao?
Sức cầu đối với sản phẩm đường giảm trong khi các nguồn cung dồi dào khiến giá đường được dự báo sẽ tiếp tục ở mức thấp trong thời gian tới.
Mặc dù, Việt Nam đứng thứ tư tại Đông Nam Á (sau Thái Lan, Indonesia, Philippines) và thứ 15 trên thế giới về diện tích trồng mía. Tuy nhiên, lượng cung trong nước hiện không đủ đáp ứng cầu tiêu dùng và được bù đắp bằng lượng nhập khẩu. Ngành mía đường vẫn đang loay hoay trong bài toán nâng cao năng lực cạnh tranh.
Giá đường nhích lên, giá mía các nhà máy thu mua cho nông dân cao hơn… các biện pháp phòng vệ thương mại Bộ Công Thương áp dụng cho mía đường nhập khẩu từ Thái Lan đã và đang mang lại lợi ích cho ngành mía đường trong nước.
Sau khi áp dụng biện pháp chống bán phá giá, chống trợ cấp với đường mía Thái Lan, Bộ Công Thương đã phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước như: Bộ Tài chính, Hiệp hội Mía đường Việt Nam, doanh nghiệp sản xuất mía đường trong nước theo dõi sát tình hình nhập khẩu. Đây là thông tin được ông Lê Triệu Dũng - Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) - chia sẻ khi trao đổi với báo chí.
Đường lậu là một vấn đề nhức nhối không chỉ của ngành mía đường mà còn đối với toàn xã hội. Bắt đầu từ quyết tâm ngăn chặn đường lậu, những giải pháp quyết liệt và toàn diện hoàn toàn có thể giúp đẩy lùi được đường lậu ra khỏi thị trường.
Đề cập đến một số vấn đề của ngành mía đường hiện nay và các giải pháp tháo gỡ, tại Hội thảo “Để mía không đắng”, tổ chức mới đây, Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đã đưa ra khuyến nghị nêu trên.
Đó là khẳng định của Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh khi nói về những nỗ lực bảo vệ ngành mía đường Việt Nam của Bộ Công Thương tại Hội thảo "Để mía không đắng", tổ chức sáng ngày 10/11 dưới hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Trong chuỗi giá trị sản xuất mía đường tại Việt Nam, mối quan hệ liên kết giữa các nhà máy đường và người nông dân trồng mía, có thể coi là "cộng sinh" nhưng lại có thể bị hủy hoại, phá vỡ bất cứ lúc nào.
Nhà máy đường và người nông dân trồng mía ở Việt Nam, có thể nói là có mối quan hệ “cộng sinh”. Thế nhưng, nhìn từ góc độ lợi ích, thì mối quan hệ này chưa có cơ sở khẳng định được có sự công bằng trong khâu tiêu thụ, mua bán mía nguyên liệu, bất cập vẫn xảy ra, mà phần thiệt thòi thì luôn luôn thuộc về những người nông dân vốn bị yếu thế trong nhiều năm qua.
Xác định việc nâng giá mía là biện pháp củng cố và phát triển chuỗi liên kết trong sản xuất mía đường, đồng thời thể hiện sự chia sẻ đồng hành với người dân sau những vụ mía liên tiếp gặp khó khăn, Hiệp hội Mía đường Việt Nam (VSSA) vừa ban hành khuyến cáo hội viên sớm xem xét điều chỉnh tăng giá mua mía cho nông dân trong vụ mới sắp đến.
Toàn bộ bã mía, mùn cưa, trấu…, chất thải trong quá trình sản xuất đường được tận dụng để làm nhiên liệu đầu vào cho nhà máy điện sinh khối, hệ thống xử lý nước thải được vận hành và quản lý theo công nghệ 4.0, gia tăng trồng cây xanh trong khu vực sản xuất… đã giúp Công ty Cổ phần Đường Quảng Ngãi (QNS) từng bước tiến gần đến mục tiêu doanh nghiệp xanh, ít phát thải.
Ngày 01/9, Cục Phòng vệ Thương mại, Bộ Công Thương đã đưa ra thông tin về việc điều tra chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại (PVTM) đối với sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan.
Điều tra, áp dụng phòng vệ thương mại đối với đường mía nhập khẩu từ Thái Lan, đã có những tác động tích cực tới sản xuất đường trong nước. Tuy nhiên, nhập khẩu đường từ các nước ASEAN vào Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2021, cho thấy, có những dấu hiệu bất thường rất đáng phải quan tâm.
Bộ Công Thương vừa ban hành Thông tư số 03/2021/TT-BCT hướng dẫn về đấu giá thí điểm hạn ngạch thuế quan nhập khẩu đường năm 2021.
Đường lậu vào Việt Nam bằng nhiều con đường tinh vi với số lượng lớn, bán tràn lan với kiểu phá giá khiến các nhà máy trong nước phải đóng cửa vì lỗ thua lỗ, nông dân bỏ cây mía vì không có lợi nhuận, ngành mía đường lao đao…
Việc Việt Nam chính thức áp dụng biện pháp chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp đối với một số sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan, đang tạo tâm lý tích cực cho ngành mía đường nội địa cũng như tạo động lực để doanh nghiệp bước vào một cuộc cạnh tranh công bằng hơn.
Tình trạng đường lậu tràn lan khiến cho đường nội địa thất thế. Giá mía nguyên liệu xuống thấp, nông dân bỏ cây mía khiến nhiều nhà máy “sống dở chết dở” vì thiếu nguồn cung.
Yếu tố tiên quyết để duy trì và phát triển bền vững ngành mía đường đó là đảm bảo sự ổn định cho vùng nguyên liệu. Tuy nhiên, trong vài năm gần đây, vùng nguyên liệu đang sụt giảm đáng báo động, cần có các giải pháp căn cơ để ngành mía đường nội địa phát triển bền vững.
Bất chấp việc vụ thu hoạch 2020-2021 được xem là vụ mía thành công của cả nông dân và nhà máy, diện tích mía tại nhiều vùng nguyên liệu dự báo vẫn tiếp tục bị giảm. Đâu là lý do của nghịch lý này?
Diện tích vùng nguyên liệu mía toàn Việt Nam hiện chỉ còn khoảng 127 nghìn ha, trong đó diện tích trồng mía chỉ còn khoảng 100 nghìn ha, phần còn lại nhiều nguy cơ bị chuyển đổi sang cho cây trồng khác.
Trước áp lực cạnh tranh không lành mạnh từ đường nhập khẩu, đường lậu, gian lận thương mại… đe dọa "hủy diệt" sản xuất trong nước, Bộ Công Thương đã quyết định điều tra phòng vệ thương mại (PVTM), áp thuế tạm thời chống bán phá giá, chống trợ cấp đối với đường nhập khẩu từ Thái Lan. Đây là một quyết định đúng đắn, phù hợp pháp luật trong nước và thông lệ quốc tế, đã và đang tác động tích cực, góp phần giúp cho ngành mía đường Việt Nam hồi phục và phát triển trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
Ngay sau khi Việt Nam chính thức thực thi cam kết tại Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), hàng rào hạn ngạch thuế quan nhập khẩu đường từ ASEAN được dỡ bỏ, làn sóng đường nhập khẩu từ Thái Lan đã tràn vào Việt Nam như “thác đổ” với giá rẻ chỉ bằng giá sản xuất nguyên liệu mía, do được Chính phủ Thái Lan trợ cấp, bán phá giá, đã khiến cho ngành mía đường Việt Nam phải đứng trước nguy cơ bị “hủy diệt”.
Chỉ số giá thực phẩm tăng lên mức cao kỷ lục nhất trong vòng 7 năm trở lại đây được cho là đang có những tác động tới ngành hàng xuất khẩu gạo cũng như sản xuất đường tại Việt Nam.
Việc Bộ Công Thương mới đây đưa ra quyết định áp dụng tạm thời mức thuế tự vệ và thuế chống bán phá giá ở mức 48,88% với đường tinh luyện và 33,88% với đường thô nhập khẩu từ Thái Lan được giới phân tích và doanh nghiệp kỳ vọng sẽ đưa ngành mía đường phục hồi trở lại.
Tác động tích cực từ biện pháp phòng vệ thương mại cùng với nguồn cung trong nước thiếu hụt khiến giá đường nội địa tiếp tục tăng theo hướng có lợi cho sản xuất trong nước. Với những tín hiệu tích cực này, nhiều chuyên gia cho rằng, năm nay ngành mía đường có triển vọng hồi phục.