Thông tin tại hội thảo, TS. Trần Tuấn - Trưởng ban điều phối Liên minh NCDs-VN cho hay, Việt Nam là quốc gia chịu nhiều ảnh hưởng nặng nề của nạn dịch thuốc lá: 15 triệu người thường xuyên sử dụng thuốc lá; thuốc lá cướp đi mạng sống của khoảng 40.000 người mỗi năm.

Hội thảo thu hút sự quan tâm của nhiều chuyên gia và truyền thông

Năm 2011, chi phí trực tiếp cho khám chữa bệnh và chi phí gián tiếp do thuốc lá của 5 loại trong tổng số 25 loại bệnh có liên quan đến thuốc lá chiếm hơn 24 ngàn tỷ đồng. Trong khi đó thuế và giá thuốc lá ở Việt Nam vẫn rất rẻ, khiến hành vi hút thuốc được xã hội chấp nhận rộng rãi.

Việt Nam đã thông qua Công ước về kiểm soát thuốc lá của Tổ chức Y tế thế giới (FCTC) từ năm 2004 và có trách nhiệm phải xây dựng, thực thi những quy định nhằm bảo vệ các chính sách kiểm soát thuốc lá khỏi sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá, phù hợp với hướng dẫn điều 5.3 FCTC của WHO. Hướng dẫn điều 5.3 yêu cầu các nước thành viên phải có các biện pháp nâng cao nhận thức về các chiến lược của ngành công nghiệp; hạn chế tương tác và tăng cường tính minh bạch với các tương tác cần thiết; thiết lập các quy tắc ứng xử cho cán bộ, nhân viên, bao gồm các biện pháp để ngăn cản xung đột lợi ích; các doanh nghiệp thuốc lá phải công khai báo cáo hoạt động thực tế; ngành công nghiệp thuốc lá phải được theo dõi, giám sát chặt chẽ...

Tuy nhiên, ở Việt Nam, Hướng dẫn điều 5.3 cho đến nay vẫn chưa được thực thi dẫn đến sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá vào các chính sách y tế công cộng. Trong khi nhiều quốc gia trong khu vực đã áp dụng và thực thi những hướng dẫn điều 5.3, như: Bộ Y tế Philippines đã ban hành Bản ghi nhớ giữa Bộ Y tế và Ủy ban Dịch vụ Công (tương đương với chức năng của Bộ Nội vụ ở Việt Nam). Bộ Y tế Thái Lan cũng ban hành quy định cấm sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá vào quá trình xây dựng các chính sách phòng chống tác hại thuốc lá…

Chính vì vậy, hội thảo lần này được tổ chức nhằm mục đích đưa ra những khuyến nghị đối với Chính phủ như: Không bố trí cán bộ nhà nước tham gia quản lý tại các doanh nghiệp thuốc lá và ngược lại; Xây dựng quy định cho các cơ quan chức năng,cá nhân trong hoạt động của mình khi làm việc với ngành công nghiệp thuốc lá trên cơ sở thượng tôn pháp luật Việt Nam và phù hợp với Công ước quốc tế; Các doanh nghiệp thuốc lá phải công khai báo cáo hoạt động thực tế; Ngành công nghiệp thuốc lá phải được theo dõi, giám sát chặt chẽ…